Pan Tadeusz to jedno z wielkich i nieprzemijających arcydzieł, które na stałe wpisało się do literackiego kanonu.
Mickiewicz stworzył epos, którego głównym i najważniejszym bohaterem jest szlachta polska, a który poprzez swoją niezwykłą i niepowtarzalną atmosferę do dziś stanowi swoiste „centrum i źródło polskości”.
Słowo w poemacie ma moc wskrzeszającą i kreującą zarazem: przywraca byt narodowy kraju ciemiężonego przez zaborcę i daje jego zniewolonym mieszkańcom "nadzieję" na rychłe odzyskanie upragnionej wolności.
Dzieło pełniło wówczas funkcję dwoistą: było dla emigrantów widomym?znakiem odległej Polski, natomiast dla tych, którzy pozostali w kraju, wspomnieniem czasów minionych i namiastką utraconej przeszłości. Mickiewicz po raz kolejny zaskakuje nas tutaj bogactwem tematów i rozległością podejmowanej problematyki. Oprócz tak silnie wybrzmiewającego patriotyzmu i miłości ojczyzny, snuje refleksje na temat sielskiego, szlacheckiego bytowania, romantycznego uczucia, tradycji i polskiej obyczajowości. A wszystko rozgrywa się w soplicowskim dworku, który na ten czas staje się ostoją niczym niezmąconej, prawdziwej polskości.